31 mei 2022 – Veel bedrijven kampen met een tekort aan personeel. Maar liefst een kwart van de MKB-ondernemers in ons land ligt er ’s nachts wakker van. Zij hebben veel op hun bord en dat geeft onrust, zo blijkt uit de werkgeversmonitor van Please. Het onderzoek is uitgevoerd onder 306 MKB-werkgevers en 680 werknemers. Het zijn alarmerende berichten in een overspannen arbeidsmarkt. Hoe weerbaar ben je in tijden van onderbezetting?

Kopzorgen waar je ‘s nachts wakker van ligt

De 3 grootste zorgen van de MKB-ondernemers zijn het personeelstekort, de verstoorde werk-/privébalans en de steeds veranderende wet- en regelgeving, zo geeft het onderzoek aan. 2 op de 5 MKB’ers draaien zelf overuren bij personeelstekorten. Het inwerken van nieuwe medewerkers is vaak een uitdaging. 35% van de MKB’ers zegt dat het inwerken veel tijd kost, terwijl één op de vijf ondernemers aangeeft dat die tijd er eigenlijk niet is. Toch besteedt maar 1 op de 5 MKB’ers de personeelsadministratie uit en geeft maar 1 op de 3 MKB’ers aan (meer) werkzaamheden te willen uitbesteden om ruimte te creëren. 

Ook werknemers maken zich ook zorgen

De werknemers in het MKB liggen ’s nachts vooral wakker van de werk/privé balans, de hoogte van hun salaris en de werkdruk. Toch geeft 70% van de werknemers aan helemaal op zijn of haar plek te zitten. 29% van de respondenten is tevreden, maar staat ook open te voor een andere baan. Tegelijkertijd meldt Nationale Nederlanden, dat landelijk het ziekteverzuim in het eerste kwartaal van 2022 ruim 75% hoger dan in het eerste kwartaal van 2021. De afgelopen jaren steeg het ziekteverzuim vooral in kleine bedrijven. Middelgrote en grote bedrijven volgen de landelijke verzuimtrend. Gelukkig zijn er halverwege het tweede kwartaal van 2022 ook tekenen van herstel.

Kwetsbare schakel waar alles op draait

Dit alles maakt van het MKB een extra kwetsbare schakel uit het oogpunt van chronische stress en het risico van uitval door overspanning en burn-out. Ons lichaam is niet gemaakt om 24/7 overuren te draaien. Herstel tijdens werk is minstens zo belangrijk als herstel na werk. Slaaptekort is ook zorgwekkend en een signaal dat zowel je lichaam als je geest in de overdrivemodus beland zijn. Dat kun je een tijd volhouden, maar niet voor altijd.

Hoe meer waarschuwingen je in de wind slaat, des harder en abrupter zal je lichaam op de rem gaan staan. Het herstelproces duurt dan stukken langer. Om de simpele reden, dat je lichaam geheel ontregeld is geraakt en zelfs een eenvoudige taak als naar de winkel gaan te veel voor je kan zijn. Het is dan gewoon op. En in feite mag je je lichaam daarvoor dankbaar zijn. Het neemt de regie van je over, omdat jezelf de regie allang uit handen hebt gegeven. 

Rustpunt in de hectiek

Het is een grote uitdaging, maar hoe blijf je dan rustig in alle hectiek? Dat heeft met keuzes te maken en lef om ernaar te handelen, of je nu ondernemer bent of werknemer bent.

  1. Zet zelfzorg bovenaan je prioriteiten
  2. Luister naar je intuïtie en lichaamswijsheid
  3. Vertrouw je het niet? Meten is weten
  4. Leer anders omgaan met je stressbronnen
  5. Ga met elkaar in gesprek over werkdruk
  6. Blijf niet doormodderen, als het niet meer gaat.

Zelfzorg gaat voor alles

Dat klinkt wellicht nogal egoïstisch, maar dat is het niet. In dit leven heb je maar één lichaam, en daar moet je het mee doen. Wees er zuinig op, ook al lijkt het alsof je ongestraft over je grenzen heen kunt gaan. Dat heeft te maken met het stresssysteem van ons lichaam. Zodra je accu leeg raakt, zet je lichaam gedienstig een tandje bij om een reservebatterij in te schakelen. Doe je dat echter te veel en laad je dagelijks onvoldoende op, dan raakt je lichaam uitgeput. Je gaat onderpresteren en tegelijkertijd harder werken om dat te compenseren. 

Gevaarlijke combinatie

En dat is een gevaarlijke combinatie als het om chronische stress gaat. Je lichaam is namelijk gemaakt om je in veiligheid te brengen bij acute stress, niet om als een dieseltrein omhoog te blijven buffelen tegen een eindeloze berg op. Dat is een slijtageslag die je nooit zult winnen. Alles gaat piepen en kraken, de ontregeling slaat toe, en dan sta je ineens stil. Dan volgt er noodgedwongen een langdurige hersteloperatie vanwege al die korte pitstops die je dacht te kunnen overslaan. Dat is belangrijk om te weten. Zo werkt het lichaam niet. 

Wie goed voor zichzelf zorgt

is een geschenk voor de ander

Centrum voor Zijnsorientatie

Dus zet al die bezwaren opzij, en kies voor zelfzorg. Je hebt geen kort lontje meer en je kunt problemen beter aan. Waarom zou je kiezen voor de blikvernauwing van chronische stress? Je doet er bovendien je omgeving een groot plezier mee. Want wie goed voor zichzelf zorgt, is een geschenk voor de ander. Denk daar maar eens over na. Ja maar, zul je dan zeggen, daar heb ik helemaal geen tijd voor!? Dat zou dan wel eens juist een signaal kunnen zijn, dat je er juist serieus over na moet denken. 

Luister naar je lichaam

We zijn gewend om ons lichaam te beschouwen als een gebruiksvoorwerp. Dat is een grote onderschatting van de rijkdom aan wijsheid die ons lichaam in zich draagt. Leren luisteren naar je lichaam gaat allereerst over de waarschuwingssignalen bij chronische stress. 

Belangrijke waarschuwingssignalen zijn: 

  • aanhoudende vermoeidheid
  • gestoorde of niet-verkwikkende slaap
  • prikkelbaarheid
  • niet tegen drukte / herrie kunnen
  • emotionele labiliteit
  • piekeren
  • zich gejaagd voelen
  • concentratieproblemen en/of vergeetachtigheid 

Stoplichtmethode

Hoe werkt dat bij jou? En wat doe je ermee? Bedenk nogmaals: herstel tijdens werk is minstens zo belangrijk als herstel na werk. Gebruik de stoplichtmethode als je een of meer belangrijke waarschuwingen van je lichaam krijgt en voel dan aan, wat je lichaam je probeert te vertellen. Staat het stoplicht op groen, oranje of rood? 

  • GROEN = je kunt doorgaan, maar je moet wel goed opletten
  • ORANJE = het is niet verstandig om door te gaan: de kans op gevaar is groot. 
  • ROOD = stoppen is de enige optie.

Bedenk ook dat je eigen stoplicht niet automatisch weer op groen springt. Bij rood en oranje is actie nodig. Neem dan maatregelen om persoonlijke ongelukken te voorkomen of te beperken.

Vertrouw je het niet? Meten is weten

Soms heb je een duwtje in de rug nodig om te onderkennen, dat er wat aan de hand is. Dat is begrijpelijk, want chronische stress werkt nu eenmaal blikvernauwing in de hand. Je kunt je gedachten niet meer loskrijgen van al het werk dat op je ligt te wachten. Je gaat het zelfs gewoon vinden. Dit is toch normaal?! En zo verschuif je langzaamaan je grenzen. Om tegemoet te komen aan de druk van buiten, voer je de druk van binnen op. En raak je het zicht kwijt op hoe het ook anders zou kunnen. 

Dan helpt het te weten, dat je chronische stress kunt meten met de online Vragenlijst Stressklachten van CSR Centrum. Het invullen van deze vragen gaat altijd gepaard met een adviesgesprek door een deskundige stress- en burn-outcoach, die weet hoe je de uitkomsten en scores moet interpreteren en welk gedragsadvies daarbij hoort.

Stop de roofbouw!

Het gedragsadvies is namelijk afhankelijk van de mate van chronische stress die je ervaart.  Is dat ernstig, dan is het eerste devies altijd: stop de roofbouw! Zorg eerst dat je lichaam fysiek weer voldoende herstelt. Pas dan ontstaat er ruimte om na te gaan, welke ingesleten patronen ervoor gezorgd hebben dat je in deze situatie beland bent. En wat er voor jou werkt, om er weer uit te komen en te blijven. 

Het mooie van de Stress Level Test, zoals ik ‘m noem, is dat je snel en objectief in beeld brengt hoe je scoort op de glijdende schaal van chronische stress.

Alette Smeenk

Het invullen van de vragenlijst duurt bovendien hooguit 15 – 20 minuten. Dat is slim: de ontwerpers ervan hebben er rekening mee gehouden dat cognitief functioneren moeizaam is als je last hebt van ernstige chronische stress.  En je hebt direct een handvat om erover in gesprek te gaan met je partner of werkgever. Of, zoals een zelfstandige ondernemer in mijn coachingspraktijk opgelucht zei: “Ah, nu snap ik het! En ik kan ook uitleggen aan de partners in mijn maatschap, waarom het allemaal zo moeizaam gaat.” Probleemadoptie is een belangrijke stap in het herstelproces. 

Anders omgaan met je stressbronnen

Stressbronnen zullen er blijven, daar kun je van op aan. Wat je te doen staat is er anders mee omgaan. Dat begint met herkennen en erkennen wat je stressbronnen zijn. De aanknopingspunten vind je in de Stress Level Test. Tijdens het adviesgesprek staan we er uitgebreid bij stil. En vaak weet je eigenlijk al wat je stressbronnen zijn. Door ze te benoemen en erkennen ga je er al mee aan het werk. Er volgt dan een bewustwordingsproces, waarin je leert te luisteren naar je lichaam. 

Hier komt jouw lichaamswijsheid in optima forma van pas. Je zult verrast zijn door de nieuwe invalshoeken en inzichten waar je lichaam je naar toe leidt. Dat gaat ver voorbij het denken. En gelukkig maar, want malen, denken en in je hoofd zitten is vaak een onderliggend patroon dat de chronische stress in stand houdt. Dus dat is goed nieuws! Er is een weg uit de stress, voorbij het denken. 

Ga met elkaar in gesprek over werkdruk

Dit is een belangrijk element, dat nogal eens onderschat wordt. Praten over ongezonde patronen in je werk en in de samenwerking met anderen is lastig, maar wel bijzonder de moeite waard. Je boort er namelijk het verborgen potentieel van jezelf en je team mee aan. Als je last hebt van energieverlies, dan is de kans groot dat je niet de enige bent. En dat er veel gewonnen kan worden, als je met elkaar hierover in gesprek gaat. Waar krijg je energie van? Wat doe je het liefst en waarom? 

Hoe mooi zou dat zijn: jezelf opnieuw verbinden met de passie en het plezier, die zich ergens in jou nog steeds verborgen houden. Het zijn de onmisbare energie-opladers die je nodig hebt om je werk voluit te kunnen doen en vrijuit in het leven te kunnen staan. En hoe mooi is het om dat samen met je team te doen. Je hoeft dan niet hoeft te switchen van je werk. En toch dat soms gewoon nodig, een nieuwe loopbaanstap met meer uitdaging. Verandering van spijs doet eten. Eet smakelijk!

Blijf niet doormodderen

Tot slot: blijf niet doormodderen, als het niet meer gaat. Er is zoveel meer mogelijk dan je denkt, als je jezelf maar de ruimte geeft om er voorbij te gaan. Er is niks mis met hulp vragen. Het is juist moedig. Je hebt maar één lichaam in dit leven meegekregen. Wees er zuinig op. En gun het jezelf de mogelijkheden te ontdekken, die op je liggen te wachten. Maak jezelf weerbaar. Je bent het fundament waarop je alles bouwt . Je bent het meer dan waard. 

Stress Level Test

Wil je meer weten over de Stress Level Test? Druk op de actieknop en lees waarom je er niet mee wilt wachten!

Stress Level Test

veerkrachtinjewerk.nl

Publicatiedatum: 31 mei 2022

Laatst bijgewerkt op: 31 mei 2022

Image by Benjamin Sz-J. from Pixabay

Bronnen: